Tiến sĩ Vũ Ngọc Hoàng nêu những nội dung Hiệp hội sẽ tập trung góp ý

GDVN – Hiệp hội có 340 hội viên gồm 210 hội viên là các đại học, học viện, trường đại học; 111 hội viên là các trường dự bị ĐH, CĐ, trung cấp và 19 hội viên cá nhân.

LTS: Hiệp hội Các trường đại học, cao đẳng Việt Nam hiện tại có tổng số 340 hội viên, bao gồm 210 hội viên là các đại học, học viện, trường đại học; 111 hội viên là các trường dự bị đại học, cao đẳng, trung cấp và 19 hội viên cá nhân.

Một thập kỷ hình thành và phát triển, Hiệp hội Các trường đại học, cao đẳng Việt Nam (trên cơ sở tổ chức lại Hiệp hội Các trường đại học, cao đẳng ngoài công lập Việt Nam) đã duy trì hoạt động thường xuyên, ngày càng được củng cố và phát triển, có bước trưởng thành về chất, có vị thế, vai trò và tạo được những ảnh hưởng tích cực nhất định đối với ngành giáo dục nói riêng và xã hội nói chung.

Nửa cuối nhiệm kỳ I đến nhiệm kỳ II, Hiệp hội đã tiến hành thành lập câu lạc bộ các khối trường. Sau đó các câu lạc bộ tổ chức sinh hoạt đều đặn. Thông qua việc tổ chức các hội thảo, tọa đàm, với chủ đề về chuyên môn, nghiệp vụ, đã tạo điều kiện gắn bó giữa các hội viên… Vì lẽ đó, hoạt động chung của Hiệp hội khá sôi nổi, thiết thực, có thêm chiều sâu, rất đa dạng, phong phú và nhiều sắc màu.

Với mong muốn độc giả có cái nhìn tổng quan về hành trình phát triển vừa qua và định hướng phát triển trong thời gian tới của Hiệp hội, phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam có cuộc trao đổi với Tiến sĩ Vũ Ngọc Hoàng – Chủ tịch Hiệp hội Các trường đại học, cao đẳng Việt Nam.

Phóng viên: Với vai trò là Chủ tịch Hiệp hội Các trường đại học, cao đẳng Việt Nam, Tiến sĩ Vũ Ngọc Hoàng có thể khái quát về đặc điểm, vai trò và vị thế xã hội của Hiệp hội?

Tiến sĩ Vũ Ngọc Hoàng: Hiệp hội Các trường đại học, cao đẳng Việt Nam được thành lập theo Quyết định số 1157/QĐ-BNV ngày 06/11/2014 trên cơ sở tổ chức lại Hiệp hội Các trường đại học, cao đẳng ngoài công lập Việt Nam của Bộ Nội vụ; hoạt động theo Điều lệ được Bộ Nội vụ phê duyệt tại Quyết định số 182/QĐ-BNV ngày 19/3/2015.

Tiến sĩ Vũ Ngọc Hoàng – Chủ tịch Hiệp hội Các trường đại học, cao đẳng Việt Nam

Hiệp hội Các trường đại học, cao đẳng Việt Nam là tổ chức xã hội – nghề nghiệp của các trường đại học, cao đẳng Việt Nam, công dân Việt Nam, không phân biệt loại hình đào tạo, trình độ đào tạo, tự nguyện thành lập, nhằm mục đích tập hợp, đoàn kết hội viên, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của hội viên, hỗ trợ nhau hoạt động có hiệu quản, góp phần vào việc phát triển sự nghiệp giáo dục và đào tạo, đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế xã hội của đất nước, hội nhập quốc tế, thực hiện mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ và văn minh.

Hiệp hội Các trường đại học, cao đẳng Việt Nam là thành viên chính thức của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, hoạt động trên phạm vi cả nước.

Hiện tại, Hiệp hội có tổng số 340 hội viên, bao gồm 210 hội viên là các đại học, học viện, trường đại học; 111 hội viên là các trường dự bị đại học, cao đẳng, trung cấp và 19 hội viên cá nhân.

Phóng viên: Để nói về những hoạt động nổi bật của Hiệp hội Các trường đại học, cao đẳng Việt Nam giai đoạn 2019-2024 thì ông sẽ đề cập đến nội dung nào?

Tiến sĩ Vũ Ngọc Hoàng: Quán triệt sâu sắc tinh thần Nghị quyết 29-NQ/TW về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế, thời gian qua, Hiệp hội đã tổ chức nhiều cuộc hội thảo, hội nghị, tọa đàm để từ đó có đóng góp nhiều ý kiến thiết thực và quan trọng về các vấn đề đổi mới giáo dục đào tạo, đặc biệt là giáo dục đại học, nhằm tham mưu, tư vấn giúp cho sự chỉ đạo, điều hành của các cơ quan liên quan của Đảng và Chính phủ, sự quản lý của Bộ Giáo dục và Đào tạo có thêm thông tin sát thực.

Công việc suốt nhiệm kỳ trong 5 năm qua rất nhiều, thậm chí không nhớ hết, ở đây tôi chỉ xin nêu có tính chất liệt kê tóm tắt các hoạt động nổi lên của Hiệp hội.

Thứ nhất, lãnh đạo Hiệp hội đã chủ động báo cáo trực tiếp với Lãnh đạo cấp cao của Đảng, Nhà nước và Lãnh đạo một số bộ, ngành liên quan về những vấn đề cấp bách, bức xúc về giáo dục nhất là giáo dục đại học và cao đẳng (Chủ tịch nước, Thủ tướng Chính phủ, Thường trực Ban Bí thư Trung ương Đảng, Lãnh đạo Ban Tuyên giáo Trung ương, Lãnh đạo Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội). Tại các buổi làm việc, Thường trực Hiệp hội nhận thấy rằng các đồng chí Lãnh đạo Đảng, Nhà nước lắng nghe, đồng tình và tiếp nhận những ý kiến phản ánh, góp ý cũng như kiến nghị các giải pháp của Hiệp hội trong việc thực hiện đổi mới giáo dục đại học.

Năm 2022, sau khi nhận được ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có văn bản số 522/BC-BGDĐT ngày 17/5/2022 báo cáo Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam, về việc Bộ đã tiếp thu các ý kiến đóng góp về giáo dục đại học của Hiệp hội. Đây là lần đầu Bộ Giáo dục và Đào tạo thể hiện quan điểm bằng văn bản đối với ý kiến góp ý của Hiệp hội.

Thứ hai, đóng góp ý kiến bằng văn bản cho dự thảo sửa đổi các luật: Luật Giáo dục, Luật Giáo dục đại học và các văn bản hướng dẫn thực hiện. Tại đó, Hiệp hội đã thể hiện rõ quan điểm đối với một số điều, khoản thuộc về cơ cấu các chương, về hội đồng trường, về cơ quan chủ quản theo tinh thần đổi mới căn bản, toàn diện.

Ảnh minh họa: CMCU

Thứ ba, năm 2019, Hiệp hội đã có văn bản gửi Bộ Giáo dục và Đào tạo đóng góp ý kiến cho kế hoạch sắp xếp lại hệ thống các trường sư phạm, kế hoạch sáp nhập hợp nhất hoặc giải thể các cơ sở giáo dục đại học công lập. Nhận thấy đây là vấn đề quan trọng, cần phải rất thận trọng để không tạo ra những hệ lụy cho nhiều năm, bên cạnh đó dự thảo còn khá nhiều hạn chế. Quan điểm thẳng thắn, kiên quyết và hợp lý của Hiệp hội đã được Chính phủ quan tâm tiếp nhận, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã tiếp thu, điều chỉnh.

Năm 2023, 2024, theo yêu cầu của Bộ Giáo dục và Đào tạo, Hiệp hội gửi văn bản tiếp tục đóng góp ý kiến cho dự thảo Quy hoạch mạng lưới cơ sở giáo dục đại học giai đoạn 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Thứ tư, Hiệp hội đi đầu trong việc tổ chức nghiên cứu quán triệt thực hiện tự chủ đại học. Năm 2016, Hội thảo về tự chủ đại học do Hiệp hội tổ chức có sự phối hợp của Hội đồng Quốc gia Giáo dục và Phát triển nhân lực với 350 đại biểu đến từ các trường đại học, cao đẳng trên cả nước và các chuyên gia giáo dục tham dự. Phó Thủ tướng Chính phủ đã tới dự và phát biểu ý kiến chỉ đạo. Từ đó đến nay Hiệp hội tiếp tục phối hợp với Viện nghiên cứu phát triển Phương Đông tổ chức nhiều hội thảo khoa học về tự chủ đại học và đổi mới giáo dục.

Các cuộc hội thảo khoa học đã khẳng định được tự chủ đại học là một trong những giải pháp quan trọng nhất, cốt lõi nhất để đổi mới giáo dục đại học. Năm 2023, nhận thấy có những khó khăn trở ngại, ảnh hưởng tiêu cực tới kết quả của việc triển khai thực hiện chủ trương thí điểm tự chủ đại học, Hiệp hội đã có văn bản kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo tổ chức hội nghị để đánh giá rút kinh nghiệm, tiếp tục đẩy mạnh đổi mới giáo dục đại học. Ý kiến này đã được chấp nhận.

Thứ năm, Hiệp hội đã đi đầu tổ chức hội thảo nghiên cứu về cuộc cách mạng công nghiệp 4.0. Hiệp hội đã tổ chức liên tiếp 3 hội thảo ở 3 miền Bắc – Trung – Nam và được các trường hưởng ứng tham gia đông đảo, từ đó vấn đề cách mạng công nghiệp 4.0 đã lan tỏa tới rất nhiều cơ quan, địa phương.

Thứ sáu, Hiệp hội đã đi đầu trong tổ chức hội thảo khoa học để nghiên cứu hệ thống giáo dục mở và tài nguyên giáo dục mở, một trong những giải pháp quan trọng mà Nghị quyết số 29-NQ/TW về đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục đã nêu.

Thứ bảy, rất lo lắng trước hậu quả của đại dịch Covid-19 gây ra cho xã hội nói chung và ngành giáo dục nói riêng, Hiệp hội đã đề xuất giải pháp để học sinh, sinh viên không tới trường nhưng vẫn được học. Đó là vận dụng phương thức học từ xa, dạy và học trực tuyến trên truyền hình và qua mạng internet. Thể hiện trách nhiệm và luôn đồng hành với Bộ Giáo dục và Đào tạo, cần có giải pháp đúng cho vấn đề nóng không thể chờ đợi, Hiệp hội đã liên tiếp gửi 3 công văn trong tháng 2 và tháng 3 năm 2020 tới Thủ tướng Chính phủ và Bộ Giáo dục và Đào tạo.

Giải pháp trên đã được nhất trí là khả thi của các đơn vị (Hiệp hội Các trường đại học, cao đẳng Việt Nam, Hội Khuyến học Việt Nam, Hiệp hội Vì giáo dục cho mọi người, Vụ Giáo dục trung học, Cục Công nghệ thông tin của Bộ Giáo dục và Đào tạo,Viện Công nghệ …. ) và một số chuyên gia giáo dục có nhiều kinh nghiệm tham gia tọa đàm với mục đích: đại dịch Covid-19 gây ra, học sinh, sinh viên không đến trường nhưng không nghỉ học, vẫn được học, thực hành, kiểm tra đánh giá thông qua học trực tuyến trên truyền hình và qua mạng internet. Các trường là hội viên của Hiệp hội ngoài việc giúp đỡ nội bộ, nhiều trường còn có những hỗ trợ rất đáng kể như cho mượn ký túc xá để lưu giữ bệnh nhân, ủng hộ công sức tiền của, máy móc thiết bị cho công cuộc chống dịch.

Thứ tám, Hiệp hội tổ chức nghiên cứu trao đổi về dự thảo Chiến lược phát triển giáo dục giai đoạn 2030, tầm nhìn 2045. Nhận thấy việc hợp nhất các trường cao đẳng (nghề, chuyên nghiệp) thành một loại trường để chỉ đào tạo thợ, ảnh hưởng không nhỏ tới cơ cấu nguồn nhân lực để công nghiệp hóa, hiện đại hóa, hội nhập khu vực và quốc tế. Hiệp hội đã chủ động và phối hợp với Viện nghiên cứu phát triển Phương Đông tổ chức các hội thảo về vấn đề cao đẳng. Tiếp tục nội dung này, năm 2024, Hiệp hội tổ chức hội thảo khoa học: “Cao đẳng – thực trạng và giải pháp” tại Quảng Nam với sự hỗ trợ của Tập đoàn THACO.

Sau hội thảo, Hiệp hội đã có văn bản gửi tới cơ quan quản lý các cấp để kiến nghị xem xét giải quyết một số vấn đề có liên quan như thống nhất một đầu mối quản lý nhà nước về giáo dục, đào tạo theo tinh thần của Nghị quyết số 18-NQ/TW; cao đẳng là thuộc về giáo dục đại học; các trường đại học liên quan được đào tạo hệ cao đẳng chuyên nghiệp để có cơ cấu nguồn nhân lực hợp lý, đáp ứng yêu cầu chung của đất nước và về thực hiện tốt việc phân luồng học sinh mà Nghị quyết số 29-NQ/TW đã đề ra.

Thứ chín, tháng 7/2024, Hiệp hội đã phối hợp với Viện nghiên cứu Phát triển Phương Đông và tổ chức ADS (Singapore) tổ chức hội thảo quốc tế ở Phú Yên với chủ đề “Giáo dục đại học vì sự phát triển châu Á” để đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế thế kỷ 21.

Thứ mười, Hiệp hội đã gửi kiến nghị xem xét giải quyết một số vấn đề liên quan tới các trường đại học ngoài công lập (tư thục), nên chuyển đổi trường đại học công lập khó khăn về tuyển sinh sang loại hình trường đại học không vì lợi nhuận. Bên cạnh đó việc quản lý, sử dụng tài sản không chia ở các trường đại học dân lập trước đây, ở các trường đại học tư thục hiện nay cũng đang nảy sinh vấn đề cần quan tâm, về chính sách truy thu thuế đối với ở các trường ngoài công lập hiện chưa được quy định rõ ràng.

Mười một, văn bản số 02/HH-VP ngày 04/01/2024 gửi Thủ tướng Chính phủ và Bộ Giáo dục và Đào tạo kiến nghị về việc bổ sung luồng Trung học hướng nghiệp vào Chương trình Giáo dục phổ thông 2018 nhằm đề xuất giải pháp khắc phục tình trạng lực lượng lao động chưa qua đào tạo chuyên môn kỹ thuật quá đông (75%).

Mười hai, Hiệp hội có văn bản báo cáo và kiến nghị giải pháp để Trường Đại học Tôn Đức Thắng – một trong số 23 trường đại học công lập được thực hiện thí điểm tự chủ đại học đạt kết quả tốt, có được những điều kiện thuận lợi để tiếp tục ổn định và phát triển. Theo đó, Hiệp hội đề nghị các cơ quan quản lý có thẩm quyền xem xét chuyển trường này về trực thuộc Ủy ban Nhân nhân thành phố Hồ Chí Minh quản lý nhằm có thêm điều kiện để trường phát triển.

Mười ba, năm 2017, Hiệp hội có văn bản đóng góp ý kiến với dự thảo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ quy định tiêu chuẩn, thủ tục bổ nhiệm chức danh giáo sư, phó giáo sư; về cải cách thủ tục hành chính đối với tuyển sinh đào tạo trình độ tiến sĩ, …

Mười bốn, một số tổ chức trực thuộc Hiệp hội đã có những đóng góp đáng kể vào tuyên truyền, thông tin; bảo đảm chất lượng giáo dục chung của ngành giáo dục, như Báo điện tử Giáo dục Việt Nam, nay là Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam và Trung tâm Kiểm định chất lượng giáo dục.

Mười lăm, mỗi năm Hiệp hội tổ chức từ 1 đến 2 hội thảo khoa học quốc gia, hàng tuần tổ chức tọa đàm để trao đổi những vấn đề về khoa học giáo dục và các vấn đề khác có liên quan. Các câu lạc bộ của Hiệp hội tổ chức sinh hoạt chuyên môn đều đặn hàng năm, có kết hợp với hội thảo, tọa đàm khoa học. Năm 2024, Hiệp hội tổ chức triển khai nghiên cứu khoa học, xác định 13 nội dung cần nghiên cứu, đây là những đề án nội bộ. Đảm nhiệm các đề án này là các cá nhân thuộc các ban chức năng của Hiệp hội, thành viên Hội đồng cố vấn…

Trên cơ sở của hàng trăm các hội thảo lớn, vừa và nhỏ cùng các tọa đàm liên tục được tổ chức trong 10 năm qua và ý kiến của các thành viên Hội đồng cố vấn, chất lượng những ý kiến, giải pháp, kiến nghị của Hiệp hội luôn có được cơ sở khoa học rõ ràng và thiết thực. Không ít ý kiến tư vấn phản biện của Hiệp hội đã được các cơ quan quản lý tiếp nhận chỉ đạo thực hiện.

Mười sáu, là tổ chức hội một cấp, nhưng để thúc đẩy mọi hoạt động không chỉ có bề sâu và bề rộng, Hiệp hội chủ trương thành lập các câu lạc bộ và ban hành Quy chế hoạt động được các hội viên hưởng ứng tham gia nhiệt tình và có ý thức trách nhiệm tốt. Hiện nay, với 26 câu lạc bộ, mỗi năm sinh hoạt 2 lần thông qua tổ chức tọa đàm, hội thảo về chuyên môn nghiệp vụ giảng dạy đào tạo và quản lý, hoạt động của Hiệp hội hàng năm trở nên sôi động, sâu rộng, phong phú, thiết thực. Đến với sân chơi này các trường có cơ hội gặp gỡ, trao đổi, hiểu biết, hỗ trợ, phối hợp cùng nhau, từ đó có thể cùng nâng cao chất lượng đào tạo. Đây là một thành công đáng kể trong việc tìm hướng phát triển bền vững của Hiệp hội.

Mười bảy, trên cơ sở tổ chức 3 buổi tọa đàm nội bộ, Hiệp hội đã có văn bản ý kiến đóng góp cho Đề án “Phát triển nguồn nhân nhân lực ngành công nghiệp bán dẫn đến năm 2030, định hướng đến năm 2050”; được Ban soạn thảo cũng như một số bộ, ngành rất quan tâm, chú ý với tinh thần trách nhiệm, căn cứ khoa học, thực tiễn trong nội dung các ý kiến đóng góp của Hiệp hội.

Mười tám, Hiệp hội có một số thành công bước đầu trong hợp tác quốc tế, thiết lập quan hệ hợp tác với một số Hiệp hội đại học, cao đẳng các nước tiên tiến như Hàn Quốc, Nhật Bản, Úc, Canađa, Hội đồng Anh, … Mới đây Hiệp hội đã có buổi làm việc với cán bộ của Đại sứ quán và tham gia hội thảo do Đại sứ quán Hoa Kỳ tổ chức tại Lào.

Mười chín, hiện tại Hiệp hội đã và đang tổ chức một số cuộc tọa đàm về vấn đề thi tốt nghiệp phổ thông và tuyển sinh vào đại học nhằm tìm giải pháp tốt, hiệu quả thiết thực để tư vấn giải quyết vấn đề đang nảy sinh, khắc phục tình trạng khá rối rắm hiện nay khi năm 2025 là năm đầu tiên thực hiện thi tốt nghiệp trung học phổ thông theo Chương trình giáo dục phổ thông mới.

Phóng viên: Qua chia sẻ của ông cho thấy giai đoạn vừa qua, Hiệp hội đã tham gia nhiều hoạt động nổi bật ở các khía cạnh của ngành giáo dục. Xin hỏi, trong thời gian tới, những nội dung, vấn đề chính sách lớn liên quan giáo dục và đào tạo, khoa học công nghệ nào sẽ được Hiệp hội tập trung góp ý?

Tiến sĩ Vũ Ngọc Hoàng: Hiệp hội sẽ tiếp tục nghiên cứu, thảo luận với các nhà khoa học, nhà văn hóa và thầy cô giáo để có những kiến nghị, tư vấn, đề xuất về cơ chế chính sách, các thiết chế để thúc đẩy phát triển giáo dục nói chung, trước nhất là giáo dục đại học nhằm đáp ứng yêu cầu của xã hội, góp phần tích cực cho đẩy mạnh công nghiệp hóa đất nước, tham gia xây dựng một nền giáo dục tiên tiến và hiệu quả.

Đồng thời, thúc đẩy phát triển khoa học giáo dục, đổi mới căn bản cung cách quản lý, quản trị giáo dục, kể cả nhiều chương trình giáo dục đào tạo tốt để được đưa vào thực hiện trên thực tế. Đây là mảng còn nhiều mặt yếu hiện nay, là nguyên nhân hàng đầu để gây ra và phát sinh nhiều yếu kém. Sự yếu kém về kiến thức khoa học, cung cách quản lý, cộng với lợi ích nhóm đang gây cản trở cho sự phát triển đúng hướng và lành mạnh của nền giáo dục.

Ảnh minh họa: UED

Tích cực góp sức để khắc phục và cải thiện tình hình là yêu cầu trong công việc quan trọng nhất của Hiệp hội trong giai đoạn tới, kể cả về mặt tăng cường nhận thức và kiến nghị chính sách cơ chế cụ thể. Mong muốn thiết tha và sự tập trung công việc là nhằm vào hướng đó. Tất nhiên về mặt khả năng chủ quan, điều kiện, hoàn cảnh cụ thể thì còn rất nhiều khó khăn, không dễ làm tốt với những kết quả mong muốn, nhưng tinh thần chung là phải luôn phấn đấu, cố gắng tối đa, tâm huyết hết mình cho công việc.

Để thực hiện các nhiệm vụ chung như vừa nêu có kết quả, phải lo việc xây dựng bản thân Hiệp hội cho đủ mạnh, là việc quan trọng thường xuyên. Đủ mạnh về năng lực, trách nhiệm, tinh thần làm việc, giữ vững tính chân chính, sự trong sáng, luôn tâm huyết hết mình, không để lợi ích nhóm xâm nhập, tác động. Đó là công việc đòi hỏi cơ quan thường trực, từng tổ chức hội viên, các ban chuyên môn và mỗi cán bộ của Hiệp hội phải cùng nhau luôn luôn cố gắng.

Phóng viên: Trân trọng cảm ơn Tiến sĩ Vũ Ngọc Hoàng.

                                                                                                                                                                                           Linh An