Xếp hạng đại học: Thay vì ‘mua’ bài báo quốc tế…

Theo Báo đất Việt, GS.TSKH Phạm Phố chỉ ra sự bất hợp lý, thiếu lành mạnh trong cách làm của một số trường đại học ở Việt Nam để được xếp hạng quốc  tế.

Mới đây, báo Tiền phong có bài viết phản ánh hiện tượng giảng viên cơ hữu một trường đại học hay viện nghiên cứu nhưng lại đứng tên ở một trường đại học khác để đăng bài báo khoa học trên tạp chí quốc tế.

Câu chuyện này được chỉ ra thông qua khảo sát của TS Doãn Minh Đăng (đang làm việc tại Đức) về một số tác giả Việt Nam trong danh sách top 100.000 nhà khoa học có trích dẫn hàng đầu thế giới vừa được công bố trên tạp chí PLoS Biology của Mỹ.

Khảo sát của TS Đăng nêu rõ một số nhà khoa học Việt Nam trong danh sách này đứng tên bài báo khoa học không phải tại trường đại học hay viện nghiên cứu chủ quản.

Không ngạc nhiên trước hiện tượng được đề cập, GS.TSKH Phạm Phố, nguyên Hiệu trưởng trường Cao đẳng Kinh tế Kỹ thuật Sài Gòn cho biết, điều này xuất phát từ việc nhiều trường đại học tại Việt Nam, nhất là trường tư thục, tìm cách để được xếp hạng quốc tế.

Theo đó, cách phổ biến đang được nhiều trường đại học áp dụng là thưởng cho cá nhân nhà khoa học có bài báo quốc tế ghi tên trường.

Điều đáng nói ở chỗ, thay vì việc thưởng chỉ dành cho cán bộ, giảng viên cơ hữu của trường, một số trường đại học tư thục ở Việt Nam áp dụng chính sách thưởng đối với bất kỳ ai, làm việc ở bất kỳ đâu, miễn là trên công trình ấy có ghi địa chỉ làm việc của tác giả bài báo là trường đại học của họ.

Kết quả là, số lượng bài báo quốc tế ghi địa chỉ trường đại học như trên tăng trưởng nhanh chóng, từ đó tác động tích cực đến uy tín và xếp hạng của trường trên các bảng đánh giá quốc tế.

Pháp luật nhà nước không quy định vấn đề này, nhưng nhà trường cần có quy định. Theo đó, với giảng viên cơ hữu, khi thực hiện đề tài nghiên cứu thì những tài sản, giá trị liên quan đến đề tài đều thuộc quyền sở hữu của trường. Giảng viên không được phép đứng tên ở trường khác liên quan đến đề tài đó.

Thực tế, có không ít GS là giảng viên cơ hữu của một trường đại học công lập nhưng lại “bán” công trình nghiên cứu cho trường tư thục vì chế độ thưởng của trường tư thục tốt hơn. Việc một số trường tư thục thưởng cao để có tên trên bài báo quốc tế thực chất là chuyện mua bán, tạo ra giá trị ảo cho ngôi trường đó.

Trường tư có tiền, chuyện bỏ tiền ra mua bài báo quốc tế không khó. Các nhà khoa học quốc tế có rất nhiều công trình, chỉ cần trả tiền cho họ, họ lập tức trao lại bản quyền cho trường”, GS.TSKH Phạm Phố nêu quan điểm

Ông cho hay, sinh viên, giảng viên khác không biết sự việc, nhìn vào chỉ thấy trường có nhiều bài báo quốc tế, công trình nghiên cứu thì nghĩ trường chất lượng nên sẽ muốn học tập, giảng dạy ở trường.